Podsumowanie działalności Spółdzielni Uczniowskiach za 2017 r.

Spółdzielnie uczniowskie na ziemiach polskich mają ponad stuletnią tradycję. Pierwsza polska spółdzielnia uczniowska powstała w 1900 r. w Pszczelinie koło Warszawy na terenie zaboru rosyjskiego. Inicjatorką była Jadwiga Dziubińska, wspaniały pedagog i nauczyciel dzieci i młodzieży. W czasie niewoli miała to być bardzo ważna forma aktywności wśród dzieci, szczególnie wiejskich. Spółdzielnie miały być sposobem na pracę zarobkową, ale znacznie ważniejszym celem była edukacja i przygotowanie najmłodszego pokolenia do zachowania tożsamości narodowej, walki o niepodległość i praca dla wolnej w przyszłości Ojczyzny. Dzieci wiejskie miały uczyć się pracy i współpracy, umiejętności gospodarowania oraz odpowiedzialności za siebie i innych.

Jadwiga Dziubińska swoim entuzjazmem i zapałem do pracy na rzecz spółdzielczości uczniowskiej porwała wielu nauczycieli i wychowawców.

Inicjatywa zakładania spółdzielni uczniowskich rozwinęła się po 1905 r. W 1906 r. utworzono pierwszą spółdzielnię w Warszawie, co miało bardzo ważne działanie psychologiczne. Pokazywało to, że spółdzielnie uczniowskie są potrzebne również w dużych miastach. Ważną postacią wśród twórców spółdzielczości uczniowskiej był Roman Kluge, nauczyciel z Mińska Mazowieckiego, który napisał pionierską pracę na temat szkolnego ruchu spółdzielczego pt."Kooperatywa w szkole".

Spółdzielczość dorosłych pomagała spółdzielniom uczniowskim, przygotowywała wzory statutów i druki do prowadzenia dokumentacji działalności spółódzielni uczniowskich. Pozytywny stosunek władz oświatowych do pracy w spółdzielniach uczniowskich wpłynął na szybki ich rozwój we wszystkich typach szkół. Na duży rozwój spółdzielczości uczniowskiej wpłynęła ustawa jędrzejowska z 11.03.1932 r., która stworzyła dogodne warunki do jej rozwoju. Jednak wybuch II wojny światowej przerwał ten proces. Okupacja hitlerowska niszczy szkolnictwo polskie oraz dorobek spółdzielni uczniowskich. Mimo terroru odważni nauczyciele w konspiracji współpracowali z młodzieżą.

Wiele szkół po wyzwoleniu wznowiło swoją działalność, przykładem jest szkoła spółdzielcza w Nałęczowie.

Rozwój spółdzielni uczniowskich nastąpił dopiero po 1949 r. W tym okresie było w Polsce ponad 15 tys. spółdzielni uczniowskich, a województwie kieleckim było ich prawie 400.

Pozytywny wpływ spółdzielni uczniowskiej na wychowanie dzieci i młodzieży jest w wymiarze społecznym nieoceniony. W praktyce działalność spółdzielni uczniowskich pozwala na kształtowanie ważnych cech charakteru: uczciwości, gospodarności, poczucia odpowiedzialności za słowa i czyny, umiejętności wygospodarowania czasu na sprawy społeczne, oszczędności, staranności, punktualności, zamiłowania do porządku, szacunku do mienia społecznego i prywatnego oraz cech koleżeńskich jakimi są życzliwość i uczynność, chęć pomagania innym, wspieranie się w trudnościach, odwaga w poszukiwaniu prawdy a także praktyczne przygotowanie do prowadzenia podmiotu gospodarczego. Wszystkie powyższe zalety i wartości stanowią czynnik integralnego rozwoju człowieka i składają się na model młodego spółdzielcy, czyli osoby aktywnej, przygotowanej do funkcjonowania w ramach spółdzielczości dorosłych.

Wymienione cachy modelu zostały wyodrębnione jeszcze w latach 60-tych XX wieku, ale mimo upływu lat każda z nich nadal kreuje pożądany społecznie wzorzec postępowania.

Spółdzielczość uczniowska w województwie świętokrzyskim ma należne miejsce w historii spółdzielczości w naszym kraju. Na terenie nazego województwa prawdopodobnie pierwsza spółdzielnia uczniowska powstała w 1913 r. w Szkole Powszechnej w Starachowicach. Następna powstała w Sandomierzu w 1917 r. w Gimnazjum Męskim Stowarzyszenie "Jutrzenka". W 1925 r. powstała spółdzielnia uczniowska w Tumlinie. Spółdzielnia z przerwą w czasie II wojny światowej działa do dnia dzisiejszego w Zespole Szkoły Podstawowej, Przedszkola i Gimnazjum w Tumlinie. W 2015 r. świętowała jubileusz 90 lat istnienia.

W Łagowie spółdzielnia uczniowska została założona w 1935 r. W pierwszych latach po zakończeniu działań wojennych działalność spółdzielni uczniowskiej pod nazwą "Jutrzenka" została wznowiona w nowej szkole podstawowej i działa do chwili obecnej.

Spółdzielnia Uczniowska "Pszczółka" przy Szkole Podstawowej w Złotej została założona w 1949 r. Nie ma dokładnych i pełnych informacji o dacie rozpoczęcia działalności wszystkich spółdzielni uczniowskich działających w województwie świętokrzyskim.

W 2015 r. działało 60 spółdzielni uczniowskich w tym: 28 w szkołach podstawowych, 29 w gimnazjach, 3 w szkołach ponadgimnazjalnych. W szkołach woj. świętokrzyskiego było zapisanych w tym okresie 12 956 uczniów z których 15,5% było członkami spółdzielni uczniowskich.

W 2017 r. na terenie woj. świętokrzyskiego działało 40 spółdzielni uczniowskich. W związku z wprowadzoną reformą szkolnictwa oraz zmianą ustawy o podatku VAT (opodatkowaniem jednostek samorządu terytorialnego podatkiem VAT) liczba spółdzielni uczniowskich zmniejszyła się o 20 w porównaniu do 2015 r. Z dniem 1 stycznia br. zawiesiły działalność trzy spółdzielnie. Mimo narastających trudności istniejące spółdzielnie uczniowskie aktywnie pracują i rozwijają swoją działalność.

Spółdzielnie uczniowskie prowadzą działalność: handlową (sprzedaż towarów w sklepikach), kulturalno-oświatową, zbiórkę surowców wtórnych, pomoc charytatywną(np. akcje charytatywne na rzezc chorych dzieci i członków ich rodzin, udział w akcji "Scyzoryki dla Afryki"- zbiórce odzieży i zabawek). Promują zdrowy tryb życia reklamując w swoich sklepikach między innymi naturalne soki, słodycze bez dodatku cukru, jogurty, ciastka zbożowe.

Spółdzielnie uczniowskie współorganizowały oraz uczestniczyły w wielu imprezach i akcjach organizowanych na terenie swoich szkół i miejscowości. Same też organizowały kiermasze, konkursy i ciekawe akcje. I tak Spółdzielnia Uczniowska "Piegusek" w Gminnym Zespole Szkół w Łagowie zorganizowała Dzień liczby Pi, czyli spółdzielczość + przedsiębiorczość + matematyka. Spółdzielnia Uczniowska "Dziupla" w Szkole Podstawowej nr 7 w Kielcach zorganizowała wewnątrzszkolny konkurs plastyczny na plakat promujący spółdzielczość uczniowską. Spółdzielnia Uczniowska "Kubuś" w Szkole Podstawowej ze Stąporkowa wzięła udział w ogólnopolskim prozdrowotnym konkursie "Sklepiki szkolne - zdrowa reaktywacja".

Na koniec 2017 r. spółdzielnie uczniowskie zrzeszały 1165 członków na łączną liczbę uczniów 9495 tj. 12,3% ogólnego stanu uczniów w szkołach woj. świętokrzyskiego, w których działają spółdzielnie uczniowskie. W 2017 r. spółdzielnie uczniowskie uzyskały przychód z prowadzonej działalności w kwocie 765 640 zł i osiągnęły zysk bilansowy w wysokości 114 045 zł, który stanowi 14,9% ogólnej kwoty przychodów. Uzyskany zysk przeznaczyły na dożywianie dzieci, zakup pomocy naukowych do pracowni szkolnych, książek do biblioteki, nagrody za udział w konkursach i zawodach sportowych, dofinansowanie wycieczek.

Spółdzielniami uczniowskimi opiekuje się Świętokrzyska Rada Spółdzielni Uczniowskich. Spółdzielnie uczniowskie za pośrednictwem Świętokrzyskiej Rady Spółdzielni Uczniowskich współpracują ze spółdzielczością dorosłych: PSS "Społem" w Kielcach, Związkiem Lustracyjnym Spółdzielni Pracy w Warszawie Delegatura Regionalna w Kielcach i Fundacją Rozwoju Spółdzielczości Uczniowskiej w Krakowie. Działalność spółdzielni uczniowskich docenia i popiera Świętokrzyski Kurator Oświaty w Kielcach. Nauczyciele - opiekunowie i instruktorzy uczestniczą w szkoleniach i konkursach organizowanych przez Fundację Rozwoju Spółdzielczości Uczniowskiej.

W dniu 8 czerwca br. w świetlicy Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 1 w Kielcach przy ul. Warszawskiej 96 odbyło się uroczyste spotkanie z okazji podsumowania działalności spółdzielni uczniowskich woj. świętokrzyskiego za rok 2017. Spotkanie rozpoczęło się uroczystym wręczeniem nagród za bardzo dobre wyniki finansowe w roku 2017 oraz popularyzację postaw spółdzielczych wśród dzieci i młodzieży dla 11 spółdzielni uczniowskich. Opiekunowie najlepszych spółdzielni otrzymali puchary i dyplomy. Nagrodzone zostały spółdzielnie działające w: Szkole Podstawowej w Ratajach Słupskich, Szkole Podstawowej w Tarłowie, Publicznym Gimnazjum w Szewnie, Publicznym Gimnazjum nr 1 we Włoszczowie, Szkole Podstawowej w Mniowie, Gminnym Zespole Szkół w Łagowie, Szkole Podstawowej nr 7 w Kielcach, Szkole Podstawowej nr 2 w Busku-Zdroju, Publicznej Szkole Podstawowej w Nowym Korczynie, Zespole Szkół Samorządowych w Wielgusie i w Szkole Podstawowej w Niekłaniu Wielkim.

Również w dniu 8 czerwca br. zostały wręczone nagrody uczestnikom konkursu na plakat promujący spółdzielczość uczniowską, organizowanego przez Świętokrzyską Radę Spółdzielni Uczniowskich i Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy w Warszawie Delegatura Regionalna w Kielcach. Wszystkie dzieci i młodzież, które brały udział w konkursie plastycznym otrzymały dyplomy. Ngrodzonym Anna Bulka Prezes Fundacji Rozwoju Spółdzielczości Uczniowskiej w Krakowie i Anna Kotwica Przewodnicząca Rady Spółdzielni Uczniowskich przekazały gratulacje i zaprosiły do dalszej współpracy. Patronat nad konkursem objął Świętokrzyski Kurator Oświaty.

Podczas spotkania był też czas na prezentację działań wybranych spółdzielni uczniowskich przygotowaną przez Spółdzielnię Uczniowską "Puchatek" przy Zespole Szkół we Wzdole Rządowym i konkurs wiedzy o spółdzielczości prowadzony przez Spółdzielnię Uczniowską "Piegusek" w Łagowie.

Spotkanie przebiegło w przyjaznej, serdecznej atmosferze przy ciastkach i ciepłym posiłku. Organizatorami i sponsorami spotkania byli: Świętokrzyska Rada Spółdzielni Uczniowskich w Kielcach przy wsparciu Pełnomocnika Krajowej Rady Spółdzielczej na woj. świętokrzyskie, Spółdzielnia PSS "Społem" w Kielcach, Delegatura Regionalna Zwiąku Lustracyjnego Spółdzielni Pracy w Kielcach.